Yazıklar olsun o namaz kılanlara

Her okuyanı irkilten bir suredir Maun. Özellikle dört
ve beşinci ayetlerde geçen ''Yazıklar olsun şöyle namaz kılanlara ki,
kıldıkları namazdan gafildirler'' bölümüne gelince, inançlı kimseler
dahi hemen kendi içlerine dönüp şunu sorma ihtiyacı hissederler: Acaba
bu azarlama ve ikaza benim namazım da dahil mi?

Hakikaten, bir çok Müslüman, namaz kılarken insanî
bir gaflet hali yaşayabiliyor ve her an huşu içinde olamayabiliyor.
öyleyse, acaba ayetteki dehşetli azarlama ifadesine muhatap olmamak
için gafletle namaz kılmaktansa kılmamak daha mı iyi?

Derin
vicdanî bir sorgulamayla karşı karşıyayız. İsterseniz, bu vicdanî
sorgulamaya yardımcı olabilecek bazı bilgileri hep beraber
değerlendirelim. Bu âyetlerde tam olarak ne anlatılmak isteniyor?

öncelikle
beşinci âyette geçen “Onlar kıldıkları namazdan gâfildirler” kısmına
bir bakalım. Bu ifadede “namazda” yerine “namazdan” şeklinde bir
kullanımda bulunulması, dikkate değer bir noktadır. Bu ikisi arasında
anlam bakımından çok ciddi bir fark oluşmasına rağmen, bazen okurken bu
fark gözlerden kaçabiliyor. Meallerde geçen “namazdan” tabiri “namazda”
ifadesinden çok farklı olmakla beraber, genel olarak insanlar
tarafından bu fark algılanamamaktadır. Tedirginlik ve endişelerin
önemli bir sebebi buradan kaynaklanıyor.

Dilerseniz, baştan başlayalım.

BU
SURE, baştan sona kadar inkârcılardan söz etmektedir. Dördüncü ayet
ise, ilk üç ayetin son üç ayetle bağlantısını temin eden bir
konumdadır. Ancak, bu konumuna göre, ayette “Yazıklar olsun şöyle namaz
kılanlara” yerine, “Yazıklar olsun onlara” yani; “yukarıda vasıfları
belirtilen kimselere” demek icap ederdi. Burada “onlar” zamiri yerine
“namaz kılanlar” sözcüğünün kullanılması, bazı hikmetlerden dolayıdır.
Bir defa, ayette böylelikle bir namaz vurgusu yapılmakta, onun dindeki
yeri, imanla ilişkisi gösterilmektedir. Gerçekten İslam’da namaz,
imandan sonra gelir. Böyle olduğu içindir ki, ahirete imanın zayıflığı
nispetinde namaza rağbet azalır. Elbette her namaz kılmayan hesap
gününe inanmaz denemez. Ama her hesap gününe inanmayan namaz kılmaz.
Buradan hareketle dördüncü âyeti şöyle anlamak mümkündür:

“Yazıklar
olsun o hesap gününe inanmayanlara! Namaz kılan kimseler konumunda,
namaz kılmakla mükellef oldukları halde, hesap gününe inanmadıkları
için namazı kılmayanlara yazıklar olsun! Hesap günü geldiğinde vay
onların haline!”

Bu âyette namazdan söz edilmesinin bir başka
nedeni, münafıkların da namaz kılabileceklerine işaret etmek içindir.
Ancak onları ele veren bir özellikleri vardır; namaz kılmakta titizlik
göstermezler. Namaza üşene üşene gelirler. Namaza kalkarken de
insanlara gösteriş yaparlar. Nisa Suresi 142-143 ve Tevbe 54’te
münafıkların bu durumuna değinilmiştir.

Görüldüğü gibi,
münafıkların ahiretten bir beklentileri olmadığı için namaza önem
vermezler. Onun için “namazda” değil, “namazdan” gaflet etmektedirler.

BAZI
alimlere göre Maun Suresi’nin ilk üç ayeti Mekke’de, son dört ayeti ise
Medine’de inmiştir. Buradan hareketle, ilk üç ayetin müşriklere
baktığı, kalan dört ayetin ise münafıklara baktığı yönünde bir kanaat
ortaya konmuştur. Bazılarına göre ise ilk üç ayet, Mekke’de Ebu Cehil
hakkında inmiştir. Ahiret hayatını inkâr eden odur. Son dört ayet de
Medine’de Abdullan b. Ubey b. Selul ve arkadaşları hakkında inmiştir.
Namazı gösteriş için kılanlar onlardır.

Kur’an’ın harika
üslubuna bakın ki, inişleri itibariyle aralarında seneler bulunan bu
iki kısım ayetleri okurken, hiçbir ayrılık-gayrılık söz konusu
değildir. Bu husus, yalnız lafzî üslup için değil, manevî üslubu ifade
eden nazm-ı maanî için de geçerlidir.

Mesela; her iki grup
ayetin bahsettiği müşrik ve münafıkların ortak özelliği, hesap gününe
inanmamaktır. Bu her iki grup insan da, gerçek anlamda samimi olarak
namaz kılmazlar. Müşrikler hiç kılmaz. Münafıklar da gösteriş için
kılarlar. çünkü saadet asrında, münafıklar genellikle Medine’de
bulunmaktaydı. Medine’de namaz kılmalarının sebebi ise Allah için
değil, toplumda belli bir konumda görünmek ya da konumunu korumaktı.

BüTüN
bu açıklamalardan anlaşılıyor ki, söz konusu ayette, normal namaz kılan
müminlerin, namaz kılarken gösterdiği sehiv ve gafletten değil,
münafıkların gösteriş için kıldıkları namazlarından bahsedilmektedir.
Nitekim, bu dördüncü ayetten önce geçen üç ayette, münafıkların,
inkârcıların üç özelliğine işaret edilmiş, bu ayetten sonra gelen üç
ayette ise, diğer üç özelliklerine dikkat çekilmiştir. İlk üç ayetteki
özellikler, hesap gününü yalan saymak, yetimi şiddetle itip kakmak,
yoksulu ve muhtacı doyurmayı hiç teşvik etmemektir. Son üç ayetteki
özellikler ise şöyledir: namazdan gaflet etmek, gösteriş meraklısı
olmak, en ufak bir yardımdan bile kaçınmak. Bu altı ayetteki altı
özelliği üst üste koyduğumuzda, hesap gününe inanmayan münafıkların
inançsızlığı görülecektir.

Bu noktada akla şöyle bir soru gelebilir: Peki Kur’an’da neden Müslümanlara da ucu dokunan böyle bir üslup tercih edilmiştir?

Bu
tercihin asıl nedeni, Müslümanların da kıssadan hisse çıkarmalarına
imkân tanımaktır. Ta ki; samimi müminler, münafıkların vasıflarını
taşımaktan çekinsinler, hesap gününe olan imanlarını her an
pekiştirmeye çalışsınlar, hesap vereceklerini unutmasınlar. özellikle
namazı terk etmesinler, vaktinden tehir etmesinler, namazda iken mümkün
oldukça zihinlerini dünyevî meşguliyetten uzak tutsunlar. Mevlana’nın
ifadesiyle “baş yerde kuyruk havada, iki yatış bir kıntış bakıştan
ibaret bir gösteri haline getirmesinler!”

Allah hepimize namazlarımızı en güzel ve en kabule layık şekliyle kılmayı nasip etsin.

(Niyazi Beki - hanimlar.com)

http://www.habervaktim.com/haberoku.php?id=17359

mustafa kardesim!...

ecmain